Τι είναι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή (μέρος α΄)

Τι είναι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή (μέρος α΄)

Ο κύκλος του χρόνου μας έφερε και μας έβαλε πάλι στην τροχιά της μεγάλης εορτής του Πάσχα.
Της εορτής αυτής προηγείται η μεγάλη Τεσσαρακοστή, που είναι περίοδος πνευματικής ανασυγκρότησης και προετοιμασίας των χριστιανών. Όταν λέμε Τεσσαρακοστή, εννοούμε σαράντα ημέρες νηστείας, κατά το παράδειγμα του προφήτη Μωυσή και του Κυρίου Ιησού Χριστού, που νήστεψαν σαράντα ημέρες˙ ο Μωυσής, όταν ήταν να λάβει το Νόμο στο όρος Σινά και ο Ιησούς Χριστός, όταν ήταν μετά τη Βάπτιση να αρχίσει το δημόσιο έργο του.
Στις σαράντα μέρες της νηστείας προσθέτονται και οι ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος ώστε η Τεσσαρακοστή αυτή να ονομάζεται μεγάλη και γιατί οι ημέρες είναι περισσότερες από σαράντα, αλλά ίσως και γιατί η νηστεία της είναι αυστηρότερη.
Στις σαράντα ημέρες αυτής της νηστείας πριν το Πάσχα όχι μόνο προσθέτονται οι ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος, αλλά και προηγούνται τέσσερις εβδομάδες, που μας προπαρασκευάζουν διαδοχικά και μας εισάγουν στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Η εβδομάδα μάλιστα πριν από την Τεσσαρακοστή, δηλαδή η Τυρινή, είναι εβδομάδα νηστείας, αφού δεν καταλύουμε πιά κρέας, αλλά μόνο τυρί και αυγά.
Οι πριν από το Πάσχα ημέρες, δηλαδή οι τέσσερις εβδομάδες στη αρχή, οι σαράντα μέρες έπειτα και η Μεγάλη Εβδομάδα στο τέλος, όλες μαζί είναι εβδομήντα ημέρες.
Όλο αυτό το χρονικό διάστημα, που αρχίζει την Κυριακή του τελώνη και του φαρισαίου και τελειώνει το Μέγα Σάββατο, είναι όπως ονομάζεται η περίοδος του Τριωδίου.
Το Τριώδιο είναι ένα από τα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας, στο οποίο περιλαμβάνονται οι Ακολουθίες όλων αυτών των ημερών.
Κάποιοι από τους ύμνους της Εκκλησίας ονομάζονται Κανόνες, λ.χ. «Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυθώμεν λαοί» στην εορτή του Πάσχα. Οι κανόνες αυτοί είναι ύμνοι από πολλά τροπάρια που χωρίζονται σε εννέα ωδές. Στις ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μ. Εβδομάδος σε πολλές ακολουθίες υπάρχουν για συντομία μικρότεροι Κανόνες με τρείς μόνο ωδές, που γι’ αυτό και λέγονται Τριώδια.
Από αυτά τα Τριώδια και το βιβλίο ονομάζεται Τριώδιο κι ύστερα όλη η περίοδος μετωνυμικά λέγεται Τριώδιο. Το Τριώδιο χωρίζεται σε δύο μέρη: α) Τριώδιο το κατανυκτικό, που αρχίζει από την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου και τελειώνει το Μέγα Σάββατο, β) ονομάζεται «Τριώδιον Χαρμόσυνο» ή «Τριώδιον των Ρόδων» αλλά είναι πιο γνωστό ως Πεντηκοστάριον και αρχίζει από την ημέρα του Πάσχα ως και την Κυριακή των αγίων Πάντων.